สายตายาวตามอายุ (Presbyopia) คืออะไร มีทางเลือกอะไรในการแก้ไข/ชดเชยบ้าง ใครเข้าใจธรรมชาติข้อนี้ ได้ของดี ในราคาสบายกระเป๋า
รับรองได้ว่าใครที่เคยสายตาปกติมาก่อนพอเข้าสู่อายุหลักสี่ จะรู้สึกลำบาก ติดๆ ขัดๆ กับการอ่านเอกสาร อ่านไลน์ ใช้มือถือ ดูอะไรตัวเล็กๆ ไม่เห็นเหมือนแต่ก่อน ยืดมือออกไปจนสุดช่วงแขนก็ยังอ่านไม่เห็น ภาวะนั้นเรียกว่าสายตายาวตามอายุค่ะ และมีบางคนมาด้วยอาการเวียนหัว ปวดหัว ภาพไม่โฟกัส แต่พอแก้ด้วยแว่นที่ถูกต้องแล้วหาย
สายตายาวตามอายุ เป็นสิ่งที่ต้องเกิดขึ้นกับทุกคนตามธรรมชาติที่ต้องทำความเข้าใจ สาเหตุเกิดจากความเสื่อมของกล้ามเนื้อตาที่ใช้ในการเพ่งมองใกล้ มักเริ่มตอนอายุ 38-40 ปี สายตายาวตามอายุจะมีปัญหาในการมองใกล้ เช่น อ่านหนังสือ ต้องใช้แว่นอ่านหนังสือซึ่งเป็นเลนส์นูนจึงช่วยให้อ่านได้ดีขึ้น คนที่มีค่าสายตาปกติเมื่อเข้าสู่วัยสายตายาวตามอายุก็จะมีวิธีปรับค่าแว่นอ่านหนังสือ ตามอายุโดยประมาณดังนี้
| ตารางแสดงอัตรากำลังแว่นตาแต่ละอายุในเกณฑ์เฉลี่ยตามทฤษฎี | |
| อายุ (ปี) | กำลังแว่นตา (diopter) |
| 38-39 | + 0.75 |
| 39-40 | + 1.00 |
| 41-42 | + 1.25 |
| 43-45 | + 1.50 |
| 46-47 | + 1.75 |
| 48-50 | + 2.00 |
| 51-53 | + 2.25 |
| 54-55 | + 2.50 |
| 56-58 | + 2.75 |
| 59-60 | + 3.00 |
ดังนั้น เพื่อให้ง่ายหมอเปาขอแบ่งวิธีแก้ไข หรือเทคนิคง่ายๆ ได้คุณภาพชีวิต ปลอดภัย และสะดวกตามความชอบและความเหมาะสมกันนะคะ ท่านลองดูว่าท่านคือคนกลุ่มใดระหว่าง 3 กลุ่มนี้
ภาพแสดงแว่นอ่านหนังสือ
กลุ่มที่ 1 ท่านที่มีสายตาปกติ หรือใกล้เคียงค่าปกติ
โดยพิจารณาจากการที่สมัยหนุ่มๆ สาวๆ ไม่ต้องพึ่งพาแว่น คอนแทคเลนส์ ก็ใช้ชวิตได้ปกติ มีสายตาปกติดี กลุ่มนี้ท่านสามารถ เลือกซื้อแว่นตลาดนัด อันละไม่แพงใส่ได้เอง
วิธีซื้อแว่นอ่านหนังสือที่ตลาดนัด พอท่านไปถึงแผงแว่น ให้ท่านเลือกแว่นตามตารางอายุของท่านและเบอร์ใกล้เคียง (เบอร์ติดกันจะมีค่า +/- 0.25) แล้วหยิบหนังสือขึ้นมาอ่านเทียบดูว่าชอบแว่นไหน ก็ซื้อแว่นอันนั้นได้เลยค่ะ ท่านจะใช้แว่นเฉพาะเวลาอ่านหนังสือ อ่านไลน์ ไม่จำเป็นต้องจ่ายแพงเพื่อตัดแว่นเพื่อแก้ค่าความผิดปกติเล็กๆ น้อยๆ ที่อาจจะมีบ้าง ไม่เกิดประโยชน์ แต่ยกเว้นท่านที่ต้องการความเก๋ไก๋ไฮโซก็ซื้อแว่นตัดก็ได้ค่ะ
กลุ่มที่ 2 ท่านที่มีสายตาผิดปกติ (สั้น หรือยาว หรือเอียง หรือสั้นและเอียง หรือยาวและเอียง)
แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ
• กลุ่ม 2.1 กลุ่มที่ต้องการลดการพึ่งพาแว่นและคอนแทคเลนส์ ทางเลือกของกลุ่มนี้
ทางที่ 1 สูตรเลสิคแก้เต็มเพื่อมองไกลชัด + ใส่แว่นอ่านหนังสือเพื่อมองใกล้ : สูตรนี้ท่านจะลดการพึ่งพาแว่นเพื่อมองไกล ขับรถ เล่นกีฬา Adventure ได้แบบหน้าโล่ง ไม่ต้องใส่แว่น แต่ต้องยอมรับการใส่แว่นเพื่อมองใกล้ (อย่างไรไม่ว่าสูตรไหนๆ ก็ต้องใช้แว่นอ่านหนังสืออยู่ดีจ้า)
ข้อดี :
– ได้ความปลอดภัย เกิดอุบติเหตุก็ช่วยเหลือตนเองและผู้อื่นได้
– ลดการพึ่งพาแว่น มองไกลแบบหน้าโล่งๆ ไม่มีแว่นมาบัง
– ประหยัดกว่าแว่น/คอนแทคเลนส์ (ไม่เชื่อดูการคิดคำนวณที่หมอเปาคำนวณให้ดูเป็นตารางสิ)
สิ่งที่ต้องทำความเข้าใจ : ยังไงๆ ก็ต้องใส่แว่นอ่านหนังสือเพื่อชดเชยสายตายาวตามอายุค่ะ ท่านจะต้องปรับแว่นตามค่าสายตายาวตามอายุที่เพิ่มขึ้นทุก ๆ 2-3 ปี เทียบเท่ากับแว่น 1 เบอร์ค่ะ แต่แว่นของท่านจะสามารถซื้อแว่นตลาดนัดได้ (ตามวิธีที่หมออธิบายไว้ข้างบน)
ทางที่ 2 สูตรเลสิค Monovision + เริ่มใส่แว่นอ่านหนังสือเพื่อมองใกล้ในอีก 2-4 ปีข้างหน้า
ข้อดี :
– ได้ความปลอดภัย เกิดอุบติเหตุก็ช่วยเหลือตนเองและผู้อื่นได้
– ลดการพึ่งพาแว่น มองไกลแบบหน้าโล่งๆ ไม่มีแว่นมาบัง
– ประหยัดกว่าแว่น/คอนแทคเลนส์ (ไม่เชื่อดูการคิดคำนวณที่หมอเปาคำนวณให้ดูเป็นตารางสิ)
สิ่งที่ต้องทำความเข้าใจ : ยังไงๆ ก็ต้องใส่แว่นอ่านหนังสือเพื่อชดเชยสายตายาวตามอายุในช่วง 2-3 ปีข้างหน้าค่ะ และเมื่ออายุของคนไข้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ค่าสายตามองใกล้ที่ปรับเพิ่มขึ้นตามอายุ ก็จะเกินค่าสายตายาวที่เผื่อไว้ (Monovision) พอถึงตอนนั้นก็ต้องใส่แว่นอ่านหนังสืออยู่ดีจ้า) ท่านจะต้องปรับแว่นตามค่าสายตายาวตามอายุที่เพิ่มขึ้นทุก ๆ 2-3 ปี เทียบเท่ากับแว่น 1 เบอร์ค่ะ แต่แว่นของท่านจะสามารถซื้อแว่นตลาดนัดได้(ตามวิธีที่หมออธิบายไว้ข้างบน) หรืออาจน้อยกว่าตารางด้านบนสัก 1 สเตปเนื่องจากมีค่าบางส่วนชดเชยจากการทำ Monovision ไว้ การแก้ไขเลสิคแบบ Monovision มีความเหมาะสมกับเฉพาะบางท่านเป็นเร่องละเอียด ซับซ้อนต้องดูเป็นรายๆไปค่ะ
ภาพแสดงการทำเลเซอร์สายตา
• กลุ่ม 2.2 ที่คิดว่าจะใส่แว่น/คอนแทคเลนส์ต่อไป ทางเลือกของท่านมีดังนี้
ทางเลือกที่ 1) ใส่แว่น 2 ชั้น
ทางเลือกที่ 2) ใส่แว่น 2 อัน
ทางเลือกที่ 3) ใส่แว่น โปรเกรสซีฟ
ทางเลือกที่ 4) ใส่คอนแทคเลนส์ Monovision
• กลุ่มที่ 3 เข้าไม่ได้กับกลุ่ม 1 และ 2 อาจเกิดจากความที่ท่านไม่เข้าใจสภาวะของตนเอง เช่น เข้าใจว่าตนเองสายตาปกติแบบกลุ่ม 1 แต่ความเป็นจริงท่านสายตาผิดปกติแบบกลุ่ม 2 เช่นนี้แนะนำพบจักษุแพทย์ หรือถ้าเอาง่ายก็ปรึกษาร้านแว่นที่คุ้นเคยกันก่อน
สำหรับท่านที่เคยมีสายตาสั้น เอียงตั้งแต่อายุน้อยและได้รับการแก้ไขสายตาด้วยเลเซอร์ เช่น การทำเฟมโตเลสิค เลสิคSBK ReLex/ SMILE หรือ PRK เมื่อเข้าสู่วัยหลักสี่ ก็จะยังคงสายตายาวตามอายุนะคะ เพราะอย่างที่เล่าให้ฟังว่า สายตายาวตามอายุ เป็นความเสื่อของกล้ามเนื้อในการเพ่ง พูดง่ายๆ ว่าไม่มีใครหลีกเลี่ยงภาวะชรานี้พ้น
อย่างไรก็ตามท่านที่ทำเลเซอร์แก้ไขสายตาให้เป็นปกติแล้ว เมื่อมีสายตายาวตามอายุ ก็จะสบายหน่อย เพราะ จะมองไกลแบบหน้าโล่ง แต่การมองใกล้ต้องเข้าใจว่าจำเป็นต้องใช้แว่นอ่านหนังสือ ชดเชยสายตายาวตามอายุเช่นเดียวกันค่ะ
ในขณะที่หากท่านไม่ได้แก้ไขสายตา เมื่ออายุ 40 ปีมีสายตายาวตามอายุ ท่านจะยังคงต้องพึ่งพาแว่น 100% ทั้งการมองไกลและการมองใกล้
และในขณะเดียวกันก็อาจมีบางท่าน ที่สมัยหนุ่มๆสาวๆ มีค่าสายตาไม่มากนัก เช่นสั้น 150 250 ท่านก็จะสามารถถอดแว่นอ่านหนังสือ มองใกล้ได้ดี หรือที่คนโบราณเรียกว่าสายตาคืน ก็อาจเป็นได้ คนไข้กลุ่มนี้ เมื่อเข้าสู่ วัย 40 ปี จะยังคงมองใกล้ได้ จนเมื่อเวลาที่อายุมากขึ้นและค่าสายตายาวเพิ่มขึ้นจนค่ามาทับพอดีกับค่าสายตาสั้น หลังจากนั้นก็จะต้องใช้แว่นอ่านหนังสือเพื่อให้มองใกล้ได้ชัดเช่นกันค่ะ จะเป็นลักษณะ มองไกลใส่แว่น พอมอใกล้ถอดแว่นเพื่ออ่านหนังสือ
เผื่อว่าทุกท่านจะได้เทคนิคที่เหมาะกับตนเองในราคาที่ย่อมเยา สมเหตุสมผล และเกิดประโยชน์สูงสุดกับท่านคะ
